De eerste vrouw die aanschoof als rechter in het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten bracht een heel nieuw elan mee binnen het mannenbolwerk. En tot haar aftreden in 2006 was ze een belangrijke factor in de Supreme Court. Niet zelden omdat haar stem nog wel eens doorslaggevend kon zijn. Een Republikeinse rechter met oog voor gelijke rechten en soms vooruitstrevende opvattingen.
Ze heeft veel betekend voor de generatie vrouwen die na haar benoemd werden in de Supreme Court. En haar pionierswerk in de Amerikaanse politiek is bijzonder. Op veel fronten was kwam ze in aanraking met weerstand, maar ze bleef stug doorgaan in haar werk en haar toewijding resulteerde uiteindelijk in de beloning van een Supreme Court seat.
Een talent in de dop
Sandra Day O’Connor werd geboren in El Paso, Texas in 1930 en groeide op in Arizona waar haar familie de ranch The Lazy B had. Maar als jong meisje was er weinig aanbod om goed onderwijs te volgen in de ze regio. Daarom besloot haar familie haar terug te sturen naar El Paso om bij haar grootmoeder te wonen. Daar behaalde ze goede cijfers en slaagde ze voor haar middelbare school 2 jaar eerder dan gepland.
Op haar 16e werd ze al toegelaten op Stanford waar ze een bachelor behaalde in Economie. Aansluitend studeerde ze rechten en ook hier wist ze goede cijfers te behalen en haar opleiding al in 2 jaar te voltooien. Maar in de jaren ’50 bleek het moeilijk om als vrouw een baan te vinden op het niveau van een juriste of advocate. De enige betaalde baan die haar werd aangeboden was als een juridische secretaresse, waardoor ze besloot om gratis te werken bij de officier van justitie in San Matteo. Haar inzet werd beloond; ze kreeg de baan van plaatsvervangend officier aangeboden.
Een kort uitstapje naar het buitenland volgde tijdens haar eerste huwelijksjaren. In Frankfurt werkt ze als advocaat voordat ze in 1957 terug kwam in de VS en zich settelde met haar man in Arizona. In korte tijd werd ze moeder van 3 kinderen en in 1965 wordt ze benoemd als assistent openbaar aanklager van Arizona.
Een politieke carrière begint
In 1969 komt er een zetel vrij in de Senaat van de staat Arizona en gouverneur Jack Williams benoemd haar op deze plek. Ze gaat vervolgens op eigen kracht de verkiezingen in en wint 2 maal een herverkiezing voor deze zetel. Van 1969 tot 1974 ontwikkelt ze hierbij haar politieke talenten en wordt ze de eerste vrouw in het land die Senate Majority leader wordt.
Haar politieke talenten blijven niet ongezien. Ze is een kiene debater, altijd scherp op de feiten en spoort haar collega’s aan om wetgevingsprocessen zorgvuldiger te doorlopen.
“It’s too bad Sandra isn’t a man. She would really go places!”
Deze uitspraak wordt in 1972 opgetekend door een journalist. Haar talent wordt opgemerkt en haar opvattingen zijn vooruitstrevend in die tijd. En daarnaast steekt ze ook veel tijd en energie in een goede verstandshouding met haar Democratische collega’s. Haar feestjes thuis in de tuin waarbij Democraten en Republikeinen aanwezig waren zijn befaamd.
In 1974 kiest ze ervoor om de politiek te verlaten en gaat ze aan de slag als rechter. Even overweegt ze nog om zich te kandideren als gouverneur, maar ze laat dit aan haar voorbij gaan. In 1979 wordt ze benoemd tot rechter bij het Arizona Court of Appeals. En dat brengt haar 2 jaar later op de lijst voor Supreme Court kandidaten.
Supreme Court
In 1981 draagt President Ronald Reagan haar voor als kandidaat voor de Supreme Court. En unaniem wordt ze door de Senaat benoemd. De eerste vrouwelijke rechter in het hoogste Amerikaanse gerechtshof is daarmee een feit. En Reagan lost een campagne belofte in: hij had immers beloofd om de meeste getalenteerde en bekwame vrouw te zoeken als hij een positie in de Supreme Court mocht opvullen.
Er zijn een aantal zaken waarin haar stem opvalt of doorslaggevend is in de jaren dat ze actief is als rechter. Want haar stem blijkt soms de ‘swing vote’ te zijn. Conservatief was ze zeker, maar in enkele zaken op het gebied van burgerrechten, milieurechten, bescherming tegen discriminatie en privacy, koos ze heel bewust voor een andere interpretatie dan haar conservatieve collega’s. Haar stem was moeilijk in te schatten voorafgaand aan een zaak, zo stond ze er om bekend dat ze iedere zaak als een individuele casus benaderde. En op het gebied van abortus bleek ze een belangrijke voorvechtster te zijn van vrouwenrechten. Zo zorgde ze ervoor dat in de zaak Planned Parenthood v Casey het recht op abortus blijft bestaan. En dat de uitspraak in Roe v Wade intact blijft.
The power I exert on the Court depends on the power of my arguments, not on my gender.
Tot 1993 blijft ze de enige vrouw, daarna wordt ze vergezeld door Ruth Bader Ginsburg. Na haar vrijwillge vertrek in 2006 (ze kiest ervoor om haar zieke man te verzorgen) blijft ze nog lange tijd actief om jongeren te stimuleren zich te mengen in discussies over politiek en de samenleving. Ze blijft actief totdat ze in 2018 zich terug trekt uit het openbare leven na haar Alzheimer diagnose.
American Storytelling 
