Tijdens de inauguratie stond haar naam wel genoemd in de vooraankondiging, maar ik heb zo het idee dat veel mensen in Nederland niet wisten wie Amanda Gorman precies was. De inauguratie van President Joe Biden en Vicepresident Kamala Harris kende immers al een star line up. Met muzikale intermezzo’s van Jennifer Lopez, Lady Gaga en Garth Brooks beloofde het programma al veel moois.
Een verrassende stem bij de inauguratie
O, en een jonge studente die het zogenaamde Inaugural Poem zou voorlezen. Uitgekozen door dr. Jill Biden om poëzie weer een nationaal podium te geven bij een inauguratie. Literatuur en poezie bij een inauguratie zijn immers een schaarse traditie in de Amerikaanse geschiedenis. Alleen John F. Kennedy in 1961, Bill Clinton in 1993 and 1997, en Barack Obama in 2009 en 2013 maakten hiervan gebruik. En van alle drie is bekend dat zij liefhebbers van literatuur waren. In 1961 was het de eer aan Robert Frost. Hij kwam met een korte voordracht, en zo was er voor het eerst poezie op het nationale podium van een presidentiële inauguratie.
Maar op het moment dat Amanda Gorman op het podium verscheen betoverde ze met haar woorden miljoenen mensen. Niet alleen in de Verenigde Staten, maar over de hele wereld. Met haar stijl, haar intonatie en haar boodschap van hoop volgt ze hier in de voetsporen van Maya Angelou. En is ze een trailblazer voor een nieuwe generatie zelfbewuste Afro-Amerikaanse vrouwen.
The Hill We Climb
Amanda Gorman is met haar 22 jaar pas de zesde, maar bovenal de jongste dichter ooit bij een inauguratie. Maar ook al is ze nog zo jong, ze weet met haar talenten al jarenlang een groot publiek te betoveren met haar lyrische woorden. Als jong meisje groeide ze op in Los Angeles, Californië, waar ze met haar tweelingzus en alleenstaande moeder woonde. Boeken en schrijven waren haar beste vrienden tijdens haar jeugd, aangemoedigd door haar moeder. Ze had in haar jeugd een spraakgebrek maar zag dat niet als een zwakte, maar als een belangrijk onderdeel van wie ze was.
In 2014 wordt ze in Los Angeles uitgeroepen tot Youth Poet en valt ze op met met haar werk waarbij ze onderdrukking, feminisme, etniciteit en marginalisatie centraal zet. In 2017 weet ze het tot National Youth Poet Laureate (jeugddichter des vaderlands) te schoppen als studente sociologie aan Harvard. Hiermee is ze de eerste winnaar van een nieuw jaarlijks fenomeen waarbij jongeren met een sterke affiniteit met sociale rechtvaardigheid in woord en geschrift worden geëerd. Gedurende een jaar geeft de winnaar lezingen in het hele land om zo jongeren te inspireren hun stem te laten horen in politieke en culturele discussies. Haar faam breidt zich zo uit, en met haar 19 jaar is is Amanda inmiddels een household name aan het worden binnen de literaire kringen.
“Seeing the ways that I as a young black woman can inspire people is something I want to continue in politics. I don’t want to just speak works; I want to turn them into realities and actions.”
Amanda Gorman, tijdens de benoeming van “College Woman of the Year” door Glamour in 2018
Een gedicht over hoop en moed
En dan komt het moment dat ze in december 2020 wordt gevraagd om bij de inauguratie een gedicht voor te dragen. Ze schrijft binnen enkele dagen haar passages, maar past deze nog aan op de avond van 6 januari als het Capitool is bestormd door hordes rellende demonstranten. Haar gedicht staat in het teken van hoop en verzoening, van een belofte voor iedere Amerikaan, zonder de waarheid te verdoezelen dat het land niet perfect is.
And every known nook of our nation and every corner called our country, our people diverse and beautiful, will emerge battered and beautiful.
When day comes, we step out of the shade of flame and unafraid.
The new dawn balloons as we free it.
For there is always light, if only we’re brave enough to see it.
If only we’re brave enough to be it.
Amanda Gorman, The Hill We Climb, 20 januari 2021
Gorman heeft in 2017 gezegd dat ze in 2036 een gooi naar het Amerikaanse Presidentschap wil doen, maar ook tot die tijd zullen we veel van haar gaan horen. Haar 2 boeken zijn na de inauguratie opnieuw bestsellers geworden en haar gedicht wordt met een voorwoord van niemand minder dan Oprah Winfrey uitgegeven in maart.
Inspiratie van Maya Angelou
Op 20 januari 1993 was het Maya Angelou die met de voordracht van haar gedicht “On The Pulse of Morning” Amerikanen in beroering bracht. Ook zij hield de Amerikanen namelijk voor dat hoop, moed en verandering aanstaande waren. Dat iedere dag een kans met zich mee zou brengen voor een nieuw begin. Bill Clinton noemde het gedicht “an eternal gift to America”. Ook zij was een vrouw die met haar woorden miljoenen mensen wist te raken. Haar woorden waren zorgvuldig gekozen om zo inclusie en verbondenheid centraal te zetten. Met haar “voice of God” wist ze direct de aandacht volledig op zich te vestigen waardoor haar gedicht en voordracht de inauguratie voorzag van prachtig literair randje.
Lift up your eyes upon
This day breaking for you.
Give birth again
To the dream….
The horizon leans forward,
Offering you space to place new steps of change.
Here, on the pulse of this fine day
You may have the courage
To look up and out and upon me, the
Rock, the River, the Tree, your country.
Maya Angelou, On The Pulse of Morning, 20 januari 1993
Poëzie als balsem voor de Amerikaanse ziel
Wat was het precies waardoor zoveel mensen op 20 januari werden gegrepen door de voordracht van Amanda Gorman? The right person at the right time zou ik zeggen. Slechts twee weken eerder was haar toneel namelijk het strijdtoneel waar de laatste stuiptrekkingen van 4 jaar Trump Presidentschap uitmondde in een ongekende daad van verzet. Na 4 jaar was het land murw geslagen door de dagelijkse stroom aan verontrustend nieuws uit het Witte Huis, door de continue beelden van een dysfunctionele Amerikaanse overheid, een corona pandemie, een land dat verdeeldheid zag opleven als nooit tevoren.
En toen stond ze daar op het podium. In een gele jas, omring door de hoogste Amerikaanse functionarissen. Met een ring van een gekooide vogel, cadeau van Oprah Winfrey als eerbetoon aan Maya Angelou. Een jonge vrouw, die vertelde over haar droom voor een beter en inclusiever Amerika. Het land dat haar zoveel bracht en nog zoveel te bieden heeft. De literaire traditie is springlevend.
American Storytelling 